یادداشت های ویژه

روز ایمنی در برابر زلزله

دکتر مهیار جاویدروزی
مدیر امور فنی و عمرانی دانشگاه شهید بهشتی
                        
تقارن وقوع چندین زمین لرزه در گستره کشور عزیزمان هر چند از منظر ساختگاه زمین‌شناسی و تکتونیک لرزه‌ای غیرطبیعی نیست اما دارای نکات تامل برانگیز است. یکم آنکه بار دیگر غیرت ایرانی را در یاری رساندن به هموطن نیازمند به کمک را یادآور نمود. دو، در این همیاری انسانی، ضمن احترام به قومیت، وحدت ملی و تاکید بر ایرانی بودن مقدم بر قومیت در ابعاد جهانی بروز یافت. سه، تلفات جانی در هر ابعادی تاثر برانگیز است، اما کاهش آن (حدود 500 نفر طبق آمار رسمی) در مقایسه با زلزله‌های مهیب چند دهه اخیر نشان از مسیر مهندسی و ساخت صحیحی است که پیش گرفته‌ایم. باید با مطالعه خسارات نسبت به اصلاح اشتباهات مسیر فعلی همت گماشت. بخشی از این مهم در دست مسوولین اجرایی و بخش عمده‌ی آن در دست عموم مردم است. وظیفه عموم باور به موضوع ساخت و ساز تخصصی و پرهیز از ساده‌انگارانه دانستن آن است. چهار، بیشتر جمعیت کشورمان در ساختمان‌هایی اسکان دارند که از میزان ایمنی و مقاومت آنها در برابر پدیده زلزله اطمینان نیست. با تاکید بر آموخته‌های زلزله‌های اخیر در سرپل‌ذهاب، کرمان، خراسان، گیلان و البرز- تهران می‌توان نسبت به عملکرد مناسب ساختمان‌هایی که در دهه اخیر ساخته شده‌اند در حفظ جان ساکنان آن‌ها تا حدی یقین حاصل نمود. اما صیانت از اموال و دارایی عموم نیز حایز اهمیت است چرا که تخریب اجزا و عناصر ساختمان مانند دیوارها و نمای ساختمان در طیف وسیعی مشاهده گردید. ضمن آن‌که ساختمان‌های با عمر بیشتر همچنان با احتمال تخریب گسترده قرار دارند.
تهیه کیت کمک‌های اولیه، آب مدنی، چادر و کانکس، آموزش اقدامات در زمان زلزله کارهای بی‌فایده‌ای نیستند. اما فراموش نکنیم زندگی فقط زنده ماندن نیست. کار، تحصیل، تفریح، گردش و ... ارکان جدایی‌ناپذیر زندگی امروز است. پس از زلزله و تخریب گسترده چه بر سر پارامترهایی خواهد آمد که مشخصه‌های زندگی امروز ماست؟ پیشنهاد می‌کنم اندکی از سبد اقتصاد خانواده را به اصلاحات فنی ساختمان‌ها و محل سکونتمان اختصاص دهیم و به تدریج طبق برنامه اشکالات را رفع نماییم. بدیهی است به‌دلایل محدودیت منابع این مهم یکباره محقق نمی‌گردد اما پیوسته و آهسته می‌توان به نقطه‌ای مطلوب رسید.