یادداشت های ویژه
- دکتر اصنافی، کتابدارم و دستم چون ابر بارانی است
- دکتر زینالعابدینی، آرامش اطلاعاتی
- دکتر هادی نیلفروشان، برنامه ریزی راهبردی در دانشگاه
- مرکز نشر دانشگاهی، روز ملی چاپ
- تقویت مهارتهای آموزشی اساتید
- دکترعباس احمدوند؛ امام حسین (ع) ما را متحد می سازد
- دکترحاجی ربیعی به مناسبت شهادت حضرت زین العابدین
- دکترحسینی به مناسبت هفته تربیت بدنی
- محمد مهدی رضائی، مظهر علم پروردگار
- دکترکنی؛ به مناسبت روز سنگواره
- دکتر رحیم دهقان،اربعین حسینی
- دکتر رضایی،دوری به تن، لیک از دلم، اندر دل تو روزنی است
- دکتر محسن حاجی زین العابدینی،هفته کتاب
- دکتر ویدا وردودی مفید،روز جهانی دیابت
- سعید نظری؛ افسردگی ورزشها و تمرین های ورزشی می توانند کمک کننده باشند
- دکتر زهیر صیامیان،هفته وقف
- دکتر مسعود حاجی ربیع،شهادت امام حسن مجتبی (ع)
- دکتر رضایی،سالروز شهادت امام رضا (ع)
- دکتر قاسم درزی،شهادت امام حسن مجتبی (ع)
- دکتر ویدا ودودی،روز جهانی ایدز
- دکتر غلامحسین اسدی، روز حسابدار
- سهیلا خواجه، میلاد پیامبر رحمت (ص)
- دکتر رحیم دهقان؛ روز وحدت حوزه و دانشگاه
- علی صدیقی پاشاکی؛ روز وحدت حوزه و دانشگاه
- دکتراسماعیلپور، آیین باستانی شب یلدا
- دکتر جاویدروزی، روز ایمنی در برابر زلزله
- دکتر رافیک باغومیان، ولادت حضرت مسیح (ع)
- دکتر محمدمهدی رضایی،ولادت امام حسن عسگری (ع)
- آقای صدیقی، وفات حضرت فاطمه معصومه (س)
- دکتررضایی، روزهای امتحان پایان نیم سال
- آیت الله محقق داماد، امتحانات پایان نیم سال
- دکتر طباطبایی؛ضایعه تأسف بار جان باختن دریانوردان
- دکترطباطبایی؛ زادروز حکیم ابوالقاسم فردوسی
- دکتر مسعود حاج ربیع؛ میلاد حضرت زینب کبری (س)
- حجت الاسلام صدیقی پاشاکی؛ شهادت حضرت فاطمه الزهرا (س)
- دکتر قباد منصوربخت،ایام هه فجر انقلاب اسلامی
- دکتر فاطمه باقریان،کاربردتعامل بین فهمیدن و عواطف
آیین باستانی شب یلدا
ابوالقاسم اسماعیلپور مطلق
عضو هیات علمی دانشکده ادبیات و علوم انسانی
شب یلدا به مدت زمان بین غروب آفتاب از سی ام آذرماه (آخرین روز پاییز) تا برآمدنخورشید در نخستین روز دی ماه (نخستین روز زمستان) گفته می شود. ایرانیها و بسیاری از دیگر اقوام حوزۀ ایرانِ فرهنگی مانند افغانستان، تاجیکستان، ازبکستان (سمرقند و بخارا) و... شب یلدا را جشن میگیرند. این شب در نیمکرۀ شمالی با انقلاب زمستانی روبروست و به همین سبب از آن زمان به بعد طول روز بیش تر و طول شب کوتاه تر می شود.
واژهٔ یلدا ریشهٔ سریانی دارد و به معنی تولد است. منظور زایش خورشید (مهر/میترا) است. رومیان آن را ناتالیس آنویکتوس یعنی روز تولد مهر شکست ناپذیر می نامیدند. ابوریحان بیرونی از این جشن با نام میلاد اکبر نام برده و منظور از آن را تولد خورشید دانسته است.
ایرانیان گاه شب یلدا را تا دمیدن پرتو پگاه در دامنهٔ کوه های البرز به انتظار باززاییده شدن خورشید می نشستند. در روزگار باستان برخی در مهرابه ها(نیایشگاه های پیروان آیین مهر) به نیایش مشغول می شدند تا پیروزی مهر و شکست اهریمن را از خداوند بخواهند. شب یلدا شب زایش میتراست، هرچند در باور عامه، شب تولد عیسی مسیح (ع)به شمار می رود، چنانکه بسیاری از آیینها و مراسم میترایی بعدها به مسیحیت نسبت داده شده، مانند تعطیلی روز یکشنبه که روز خورشید است. اما بنا به اسطورهها، شب یلدا چون طولانیترین شب و کوتاهترین روز را در پی دارد، پس خورشید در کوتاهترین روز، نوزادی پنداشته شده که جشنهای شب یلدا را رقم زده است. چهل روز بعد که چلۀ خورشید یا چلۀ بزرگ است، جشن سده، یعنی جشن بُرنایی و ظاهر شدن خورشید است، آنگاه چلۀ کوچک میآید و دیری نمیگذرد که نوروز فرا میرسد. بدینگونه، جشنهای ایرانی به گونهای به هم گره میخورند. مهرگان جشن آفرینش طبیعت، جشن محصول و برکت بوده و یلدا جشن زایش خورشید- میترا، جشن سده، جشن جوانیِ خورشید و سرانجام، نوروز جشن نوزایی طبیعت، پس از ماههای سرد زمستانی است. از سویی، شب و تاریکی نماد شیطان و اهریمن پنداشته میشد و چون در درازترین شب سال، ظلمت اهریمنی بیشتر می پاید، این شب برای ایرانیان نحس بود و چون فرا می رسید، آتش می افروختند تا ظلمت و همکاران اهریمن نابود شده و بگریزند، مردم گرد هم جمع شده و شب را با خوردن، نوشیدن، شادی و گفتگو به سر می آوردند و سفرهای ویژه می گستردند.
آیین شب یلدا یا شب چله، با خوردن آجیل مخصوص، هندوانه ، انار و شیرینی و میوه های خشک همراه است که همه جنبهٔ نمادین دارند و نشانهٔ برکت، تندرستی، فراوانی و شادکامی اند، این میوه ها که اغلب دانه های زیادی دارند، به گونه ای آدمها تصور میکردند که با توسل به برکتبخشی و پُردانه بودن آنها، خودشان را نیز مانند میوهها برکت آور می کنند و نیروی باروری را در خویش افزایش میدهند. همچنین انار و هندوانه با رنگ سرخشان نماد خورشید شبانه به شمار می روند. در این شب نیزمانند جشن تیرگان، فال گرفتن از دیوان خواجه حافظ شیرازی باعث می شود که آدمها سرنوشت سال بعد خود را از دریچۀ تفسیر و پیش بینی های غزلیات حافظ بنگرند
|
|
|
|