توسعه تجارت طلا و سنگ‌های قیمتی در کشور نیازمند وجود مراکز تحقیقاتی تخصصی است. در دنیای امروز حجم بالای تجارت سنگ‌های قیمتی به چند صد میلیارد دلار درسال می‌رسد. این در حالی است که توسعه صنعت سنگ‌های قیمتی در کشور به‌صورت سنتی انجام شده و بدین دلیل نتوانسته است، سهم قابل‌توجهی از تجارت جهانی را داشته باشد. توسعه این صنعت نیاز به ورود بخش‌های علمی در عرصه ارائه خدمات فنی و تخصصی در تمامی جنبه‌های سنگ‌های قیمتی از اکتشاف، فراوری و تجارت آن‌ها است.
این موسسه با همراهی دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی، اتحادیه طلا و جواهر و مرکز توسعه و پژوهش صنایع نوین وزارت صنعت، معدن و تجارت تعریف و به عنوان یک واحد فناور از ابتدای مهرماه سال 1392 فعالیت خود را در دانشگاه شهید بهشتی آغاز نمود
در این موسسه پژوهش‌های علمی، خدمات آزمایشگاهی و آموزشی در زمینه طلا، کانی‌ها و سنگ‌های قیمتی از ابتدایی‌ترین مراحل اکتشاف آن‌ها تا استخراج، فراوری و تجارت انجام می‌شود. موسسه توسعه گوهرشناسی ایران با مشارکت محققان دانشگاهی و صاحب نظران تجارت سنگ‌های قیمتی با هدف ایجاد یک مرکز کاملا تخصصی بنیان گذاشته شده است. استفاده از توان تخصصی موجود درکشور و ایجاد پل ارتباطی بین محققان و افراد با تجربه از اهداف دیگر موسسه است.
موسسان این مرکز با هدف تربیت نیروی متخصص دانشگاهی، در تعریف گرایش کارشناسی‌ارشد رشته گوهرشناسی در کشور سهم به‌سزایی داشته‌اند. این موسسه به موازات آن دوره‌های آموزشی مناسب را نیز برای گروه‌های مشغول به‌ کار در صنعت وتجارت گوهرها تعریف و اجرا می‌نماید. برگزاری دوره‌های مختلف آموزش گوهر‌شناسی، طراحی جواهر، گوهر‌تراشی و دوره آموزش اصول و قواعد تجارت جهانی شمش طلا از جمله فعالیت‌های آموزشی این موسسه هستند.
موسسه گوهرشناسی ایران امیدوار است با حمایت صنعت و دانشگاه بتواند پاسخگوی بخشی از نیاز تخصصی کشور در زمینه علم و تجارت گوهرها باشد.

با وجود گذشت بیش از ۷ دهه از سابقه برنامه‌ریزی در کشور، یکی از دل‌مشغولی‌های اصلی بسیاری از دانشگاهیان، سیاستمدان و مدیران کشور، برآیندهای نه‌چندان رضایت بخش بسیاری از طرح‌ها و برنامه‌های توسعه‌ای کشور (به‌ویژه در عرصه برنامه‌ریزی فضایی) بود. این نگرانی در کنار شکاف بین آموزش‌های دانشگاهی و انتظارات کارفرماها در بازار نیروی کار  موجب گردید که اعضای گروه جغرافیا و آمایش دانشگاه شهید‌ بهشتی در سال ۱۳۹۱ نخستین تکاپوها برای ایجاد مرکز تخصصی مطالعات ناحیه‌ای و آمایش آغاز کنند. خوشبختانه تلاش‌های این گروه در سال ۱۳۹۷ به ثمر نشست و شورای گسترش و برنامه‌ریزی آموزش عالی موافقت خود را با تاسیس مرکز اعلام نمود. این مرکز در حال حاضر از دو گروه مطالعات منطقه‌ای آمایش و برنامه‌ریزی راهبردی آمایش تشکیل شده و فعالیت می‌کند.