کتاب «ترجمۀ دیداریشنیداری: رویکرد بینارشتهای در زیرنویسگذاری» نوشتۀ ژانـ مارك لاوور، آدریانا شربان، ترجمۀ دکتر دانیال بسنج، استادیار دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی و عسل امیرخوانساری منتشر شد.
این کتاب نخستین بار در سال 1400، در 216 صفحه در قطع وزیری و در انتشارات دانشگاه شهید بهشتی منتشر شده است و با قیمت 670.000 ریال عرضه میشود.
ترجمۀ دیداریشنیداری فعالیت و اتفاقی جدید نیست؛ شروع آن به میاننویسگذاری در فیلمهای صامت اوایل قرن بیستم بازمیگردد. از دهۀ بیست همین قرن و در پی ظهور نخستین فیلمهای گویای تجاری، دوبلاژ و زیرنویسگذاری اهمیت ویژهای یافتند. اما در حوزۀ ترجمهشناسی و پژوهشهای آن، کمتر از سی سال است که ترجمۀ دیداریشنیداری جایگاهی یافته است.
هنگام برگردان متن دیداریشنیداری از زبانی به زبان دیگر، سه چالش اساسی رابطۀ میان تصویر، صدا و گفتار؛ مسئلۀ ارتباط زبان مبدأ و زبان مقصد (خارجی) و در پایان، ارتباط میان کد نوشتاری و کد گفتاری پیش میآید.
در پنج سال اخیر، با گسترش روزافزون و جهانیِ پلتفرمهای اینترنتیِ نمایش فیلم و سریال، بهعنوان یک پدیدۀ هنریـ اجتماعی وابسته به فنّاوری، و در پی آن دسترسی کاربران به اقیانوسی از امکانات دیداریشنیداری، نیاز مداوم و پرشتابی برای ترجمۀ دیداریشنیداری، در شکلهای متفاوت آن، شکل گرفته است.
کتاب حاضر از بهروزترین تولیدات علمیـ دانشگاهی حوزۀ ترجمۀ دیداریشنیداری در فرانسه است. هدف در این کتاب، معرفی ترجمۀ دیداریشنیداری و بهویژه زیرنویسگذاری و نمایاندن ابعاد گوناگون آن است. بدین منظور، در هر بخش از کتاب از آرای متخصصانی در زمینههای مختلف از جمله سینما، ترجمهشناسی، زبانشناسی و روانشناسیِ شناختی بهره گرفته شده است. این کتاب، در گام اول، روند پیدایش زیرنویس در سینما و تلویزیون، جنبههای تکنیکی زیرنویسگذاری روی صفحهنمایش و انواع گوناگون زیرنویس در عصر دیجیتال را معرفی و بیان میکند و در ادامه، به چالشهای زبانی و فرهنگی میپردازد که هنگام انتقال یک متن دیداریشنیداری به زبان دیگر پدید میآید.
مخاطبان این کتاب استادان، دانشجویان و پژوهشگران حوزههای ترجمهشناسی، زبانهای خارجی، سینما و تلویزیون هستند، اما عموم علاقهمندان رسانههای دیداریشنیداری نیز از این اثر بیبهره نخواهند ماند.