گزارش جلسة بررسی سازوکارگویاسازی کتاب‌ها به منظور بهره‌برداری روشندلان
روز چهارشنبه، به تاریخ 1403/05/03 جلسه‌ای مجازی برای بررسی سازوکار گویاسازی کتاب‌ها بنا بر درخواست خانم دکتر رویا صدقی (رئیس کنابخانة مرکزی، مرکز اسناد و موزه) با حضور خانم دکتر سپیده عبدالکریمی (معاون کنابخانة مرکزی، مرکز اسناد و موزه) همراه با خانم معصومه آقایی‌پور (کارشناس بخش روشندلان کتابخانة مرکزی) تشکیل شد. دیگر حاضران در این جلسه عبارت بودند از آقایان دکتر شاهمرادی، کتابدار بخش نابینایان کتابخانه‌های پارک شهر، دادخواه، کارشناس بهزیستی در حوزة معلولان و گویاسازی کتب و لطفی، کتابدار نهاد کتابخانه‌های عمومی.
در ابتدا دربارة ساز وکار گویاسازی کتاب در سازمان بهزیستی گفتگو و مراحل آن در این سازمان برشمرده شد. در این راستا، افراد مایل به همکاری با سازمان بهزیستی ابتدا در آزمون شرکت می‌کنند و اگر پس از دادنِ آزمون صدا از صدای مناسب برخوارد بودند و سایر شرایط برای کتابخوانی را داشتند، کار گویاسازی کتب آغاز می‌شود. از جمله این شرایط می‌توان به تسلط افراد در خواندن متون به زبان‌های عربی و انگلیسی و همچنین متون نظم و نثر فارسی اشاره کرد.
در این جلسه دکتر شاهمرادی اشاره کردند که بخش خدمات نابینایان در کتابخانة مرکزی دانشگاه تهران از سال 1388 افتتاح شد و اکنون در این بخش کتاب و نشریه به خط بریل و همچنین آرشیوی از کتاب‌های صوتی نیز موجود است.کتابخانة مرکزی این دانشگاه اتاقی آکوستیک نیز برای گویاسازی کتب به منظور خدمات‌رسانی به نابینایان و کم‌بینایان با کیفیت بالا دارد. کتاب‌های پیشنهادی برای گویاسازی عبارتند از کتاب‌های درسی و کتاب‌هایی که برای پژوهش و نگارش پایان‌نامه و رساله برای دانشجویان ضروری‌اند. گویندگان نیز اغلب دانشجویان هستند. کتاب‌های صوتی تهیه‌شده در وبگاه کتابخانة مرکزی بارگذاری می‌شوند و صرفا برای برای دانشجویان روشندل سراسر کشور قابل دسترسی و استفاده هستند؛ زیرا تنها این گروه از دانشجویان کد کاربری برای دسترسی به این کتاب‌ها را دارند.
پیشنهادی که به صورت مشترک در جلسه مطرح شد، مکاتبه با روسای دانشگاه‌ها و سازمان بهزیستی بود مبنی بر درخواستِ ایجاد پایگاهی مجازی به منظور دسترسی روشندلان به همة کتاب‌های گویاشده در سراسر کشور. آقای دادخواه پیشنهاد کردند این پایگاه مجازی می‌تواند روی وبگاه کتابخانة ملی قرار داده شود که مستلزم نامه‌نگاری و انجام سایر اقدام‌های اداری است. همچنین پیشنهاد شد برای تهیة کتاب‌های صوتی یا سفارش کتاب جهت گویاسازی، سامانة یکپارچه‌ای در نظر گرفته شود تا از دوباره‌کاری جلوگیری گردد.
آقای لطفی با تاکید بر اینکه نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور17000 کتاب صوتی دارد، پیشنهاد کردند با انعقاد تفاهم‌نامه و مشخص کردن شرایط امکان دسترسی به آن‌ها برای روشندلان در دانشگاه‌ها و به ویژه در دانشگاه شهید بهشتی فراهم آید. ایشان مشکل اساسی بر سر راه فراهم‌آوری منابع برای روشندلان را نبودِ سازوکار و برنامة مدون برای این مهم دانستند.
در این جلسه به مرکز رودکی که مرکز مادر برای فعالیت‌های مرتبط با روشندلان است نیز اشاره شد و پیشنهاد شد برای این مرکز تجهیزات نرمافزاری و سخت‌افزاری فراهم شود و تعاملی قاعده‌مند نیز میان این مرکز و سازمان بهزیستی برقرار گردد. همچنین پیشنهاد شد برای طراحی و راه‌اندازی وبگاه با مرکز رودکی همکاری شود.
اقدام برای ایجاد اتاق آکوستیک در کتابخانة مرکزی دانشگاه به منظور گویاسازی باکیفیت کتب و ایجاد ارتباط با سایر مراکز فعال در این زمینه در دستور کار قرار گرفت.
لازم به ذکر است گویاسازی کتب، نشریات و حتی فصول مشخصی از کتب به صورت رایگان و سفارشی در کتابخانة مرکزی دانشگاه به درخواست روشندلان انجام می‌شود.
