یادداشت دکتر خراسانی به مناسبت هفته پژوهش و فناوری

دکتر اباصلت خراسانی ، عضو هیات علمی دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی ؛ به مناسبت هفته پژوهش و فناوری   یادداشتی منتشر کرده است که در ادامه می‌خوانیم:

بسمه تعالی

 الزامات و کاربستهای پژوهش های دانشگاهی 

ماموریت دانشگاهها عمدتاً در سه زمینه اصلی فعالیت تعریف می‌شود: آموزش، پژوهش، و خدمات به جامعه. در اکثر دانشگاه‌ها، این سه ماموریت به عنوان دیدگاهی یکپارچه برای تحقق اهداف اساسی دانشگاه درنظر گرفته می‌شوند. در این میان پژوهشهای دانشگاهی نقش حیاتی در توسعه جوامع دارند و بر زندگی افراد و جوامع به شکل مستمر و مثبت تأثیر می‌گذارند. در کل پژوهش دانشگاهی، فعالیتی است که به دنبال کسب دانش جدید، ارتقاء دانش موجود، حل مسائل پیچیده، و ایجاد نوآوری‌ها می‌باشد. این پژوهش ها که  عمدتاً توسط دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی انجام می‌شود و در دانشگاهها نیز معمولاً به وسیله‌ی اساتید، پژوهشگران، دانشجویان تحصیلات تکمیلی و گروه‌های پژوهشی انجام می‌پذیرد؛ در تلاش است تا در حالت کلی نیازهای بنیادی، کاربردی و بعضا استراتژیک را شناسایی و با تکنیک‌ها و ظرافتهای فنی، علمی و عملی  آنها را حل و رفع نماید  از نگاهی،گرچه همه ما دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی را  منبع و سرمنشا و حتی در آخر  حلال مشکلات پژوهشی می‌دانیم و واقعا این گونه هم هست ولی از سوی دیگر  در واقع با یک نگاه سیستمی و یکپارچه گاها دانشگاه نه در درونداد، نه در فرایند، نه در برونداد و هزار البته نه در پیامد نقشی تشریفاتی، مناسک گونه، یدکی و ترمیمی دارد و این باعث می‌شود در فرایندهای کلان تا خرد پژوهش،گسست و تفرق ایجاد گردد و نتواند به آن صورت که انتظار می‌رود یار استراتژیک باشد و بارها شاهد هستیم که علیرغم تخصیص کم بودجه به پژوهش، همان اندک پژوهش‌ها هم منجر به اثربخشی و بهره‌وری سازمان نمی‌گردد و فقط و فقط، قفسه‌های کتابخانه‌ها و مراکز پژوهشی برای تکمیل ادبیات پژوهشی محققان آینده آنها را نگهداری و حفظ می‌نماید. مادامیکه پژوهش‌ها و پژوهشگران به ماهیت نیازهای پژوهشی به صورت دقیق و کاربردی نپردازند و آنها را به صورت سطحی، درک و تجزیه و تحلیل نمایند و نیز تا زمانی که سازمان‌ها، نتایج پژوهش‌ها را چراغ راه خود برای روشنایی بخشیدن به آینده سازمان قرار ندهند امیدی بر تنویر افکار و ایده‌ها و جلا دادن به  ذهن‌های زنگارزده  نخواهد بود. فارغ از  بودجه‌های کلانی را هم  که صرف پژوهش کرده باشیم باید تفکر و ذهن مدیران و سیاستگذاران را به پژوهش آشنا و توجیه  نماییم در آن صورت پژوهش‌ها معنادار، اثربخش و نهایتا بهره‌ور خواهند بود. به هر حال راهکارهای تقویت پژوهش در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی چیست؟ قطعا یکی از راهکارهای تقویت پژوهش در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی، تشویق اساتید و دانشجویان و حتی کارکنان  به پژوهش‌های تفکر محور، عالمانه و کاربردی است و در این راه، آنچه می‌تواند تسهیل کننده باشد، افزایش اعتبارات پژوهشی وتأمین بودجه‌های کافی و پایدار برای فعالیت‌های پژوهشی است؛ راهکار بعدی تقویت زیرساختارها و ابعاد فنی پژوهش‌های نظامند جامع و هدفمدار و کاربردی است این راهکار می‌تواند از طریق ارتقاء زیرساخت‌های پژوهشی و فناورانه وتجهیز و به‌روزرسانی آزمایشگاه‌ها و امکانات پژوهشی، عملی گردد. در ادامه راهکارها می‌توان به تشویق به همکاری‌های بین‌المللی و همکاری با صنعت، ایجاد شبکه‌های همکاری با دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی دیگر، ایجاد فضاهایی برای تبادل ایده و تشویق به تولید نوآوری‌های فناورانه، تشویق به ثبت اختراع و حمایت از انتقال فناوری به صنعت، تدوین برنامه‌های پژوهشی با تأکید بر اولویت‌های ملی و بین‌المللی و در آخر به ایجاد فرهنگ پژوهشی در دانشگاه که از اهمیت پژوهش و تولید دانش حمایت کند. به نظر با کاربست این موارد هر چند دشوار و زمانبر، در بلند مدت می‌توان، افقی روشن و الهام‌بخش از پژوهش و پژوهشگر را ترسیم کرد تا به مدد آن جامعه‌ای بر مبنای تفکر پژوهشی و دانشگاهی دغدغه‌محور بر مبنای الگوی زیست‌ پژوهش‌محور، طراحی و تربیت کرد. قطعا تعریف این الگو به مدیرانی خلاق، بازیگرانی کوشا و سرمایه‌های انسانی شایسته نیازمند می باشد.