مركز اسناد و تحقيقات دانشكده معماري و شهرسازي با هدف ياري رساندن به پژوهشگران در معماري و شهرسازي و هنر و انجام تحقيقات بنيادي و كاربردي، همكاري با مراكز پژوهشي و اجرايي و مشاركت در آموزش و برنامههاي پژوهشي دانشكده در سال 1360 آغاز به كار نمود و در سال 1362 با تصويب وزارت علوم و آموزش عالي رسميت يافت. مركز از دو بخش «اسناد و مدارك» و «تحقيقات» تشكيل شده است.
الف: بخش «اسناد و مدارك»
به تنظيم و طبقهبندي و ارائه مدارك و اسناد تهيه شده توسط اساتيد و دانشجويان دانشكده پرداخته است. به اين ترتيب سابقه كارهاي پژوهشي بيش از پنجاه سال دانشكده در اين بخش جمعآوري شده است و هر روز هم به اين مجموعه عظيم افزوده ميگردد. امروز ميتوان ادعا كرد كه اين مجموعه يكي از غنيترين بانكهاي اطلاعاتي كشور در زمينه پژوهشهاي معماري و شهرسازي ايران است.
مدارك اين بخش در سه واحد: تك نگاري (مونوگرافي)، نقشه و سمعي بصري نگهداري ميگردد. مقدار مدارك آرشيو شده بخشهاي مختلف به شرح زير است:
1. تك نگاري (مونوگرافي): 9723 عنوان
2. نقشه بنا: 14500 برگ (در بيش از 3500 عنوان)
3. نقشه شهري و عكس هوائي: 550 برگ (در حدود 250 عنوان)
4. اسلايد: 55000 قطعه (در بيش از 1200 عنوان)
5. عكس: 24000 قطعه (در بيش از 1100 عنوان)
6. فيلم و لوح فشرده: 1100 قطعه (در حدود 1100 عنوان)
ب: بخش«تحقيقات»
با استفاده از اطلاعات بخش اسناد و مدارك به پژوهشهاي بنيادي و كاربردي در زمينه معماري و شهرسازي ايران ميپردازد. اين پژوهشها زير نظر استادان دانشكده انجام ميگردد. نتايج اين پژوهشها برخي انتشار يافته و برخي در مركز نگهداري ميشود.
مهمترين پروژه پژوهشي مركز «گنجنامه» فرهنگ آثار معماري اسلامي ايران است كه دائرﺓ المعارفي درباره بناهاي تاريخي دوره اسلامي در ايران است كه در مجموعهاي بيست و يك جلدي تنظيم شده و تاكنون 16 جلد آن انتشار پيدا كرده است. اين مجموعه به معرفي تكتك بناها، تاريخچه و شرح معماري آنها همراه با نقشههاي دقيق و عكسهاي خوانا ميپردازد و امروز مهمترين مرجع مطالعات معماري اسلامي ايران محسوب ميشود.
بازگشایی «مرکز اسناد و تحقیقات» دانشکدة معماری و شهرسازی
دکتر حافظی رییس دانشکدة معماری و شهرسازی دانشگاه از آغاز بهرهبرداری از طرح توسعة «مرکز اسناد و تحقیقات» این دانشکده از بیست و یکم دی ماه سال 1399 خبر داد. او گفت: طرح توسعة مرکز اسناد و تحقیقات دانشکده از بهمن ماه ۱۳۹۷ آغاز شد و در گام اول با اختصاص مجموعه فضاهای جدید در مجاورت کتابخانة دانشکده موقعیت مکانی مرکز تغییر کرد.
رییس دانشکدة معماری و شهرسازی در ادامه افزود: پس از بازسازی و ساماندهی مکان جدید، مرکز اسناد و تحقیقات با آرایش فضایی تازه و افزودن فضاهایی شامل اتاق مخزن نقشهها، اتاق مخزن اسلایدها، سالن پژوهش، اتاق مخزن آلبومها و سالن قرائتخانه طراحی و بازسازی شد.
وی در این خصوص افزود: کار انتقال تدریجی اسناد و مدارک در دو مرحله در تابستان ۱۳۹۸ و در تابستان ۱۳۹۹ انجام شد و در نهایت پاییز سال جاری با تأمین تجهیزات و تأسیسات لازم، این مرکز با امکاناتی بیشتر و در فضایی تازه برای ارائه خدمات به استادان و دانشجویان دانشکده و دیگر پژوهشگران آماده شد.
گفتنی است، علاقهمندان از روز یکشنبه ۲۱ دی ۱۳۹۹ میتوانند در روزهای زوج برای مطالعة اسناد و مدارک مورد نظر خود به مرکز اسناد و تحقیقات مراجعه کنند. بدین منظور متقاضیان لازم است از یک هفته قبل با ارسال پیامی به نشانی ایمیل aarc@sbu.ac.ir اسناد و مدارک مورد نیاز، موضوع پژوهش و تاریخ و ساعت حضور خود را اعلام کنند و پس از دریافت تأییدیه در موعد مقرر در سالن قرائتخانه مرکز حاضر شوند.