یادداشت ویژه به مناسبت روز جهانی محیط زیست

دكتر علی مریدی، عضو هیأت علمی دانشکده مهندسی عمران، آب و مجیط زیست، به مناسبت روز جهانی محیط‌زیست  یادداشتی به شرح زیر منتشر کرده است که در ادامه می خوانید:

بسمه تعالی

روز جهانی محیط زیست، که هر ساله در 5 ژوئن نامگذاری می شود، توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال 1972 تأسیس شد. در طول پنج دهه گذشته، این روز به یکی از بزرگترین بسترهای جهانی برای اطلاع رسانی محیط زیست تبدیل شده است. ده ها میلیون نفر در سراسر جهان به صورت آنلاین و از طریق فعالیت ها، رویدادها و اقدامات حضوری شرکت می کنند.
میزبان روز جهانی محیط زیست در سال 2024 با تمرکز بر احیای زمین، جلوگیری از بیابان زایی و مقاوم سازی در برابر خشکسالی  با میزبانی عربستان سعودی و مشارکت برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد (UNEP) برگزار خواهد شد.
روز جهانی محیط زیست ابزار اصلی سازمان ملل متحد برای تشویق آگاهی و اقدام جهانی برای محیط زیست است. این روز که از سال 1973 هر ساله برگزار می شود، همچنین به یک پلت فرم حیاتی برای ارتقای پیشرفت در ابعاد زیست محیطی اهداف توسعه پایدار تبدیل شده است. با در دست داشتن برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد (UNEP) هر ساله بیش از 150 کشور در آن شرکت می کنند. شرکت‌های بزرگ، سازمان‌های غیردولتی، جوامع، دولت‌ها و افراد مشهور از سراسر جهان، برند روز جهانی محیط‌زیست را برای حمایت از اهداف زیست‌محیطی اتخاذ می‌کنند.
احیای زمین یکی از ستون‌های مهم دهه سازمان ملل در مورد احیای اکوسیستم (2021-2030) است، که یک فراخوان برای حفاظت و احیای اکوسیستم‌ها در سراسر جهان است که برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار حیاتی است. بر اساس کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با بیابان زایی، تا 40 درصد از زمین های کره زمین تخریب شده است که مستقیماً نیمی از جمعیت جهان را تحت تأثیر قرار می دهد و تقریباً نیمی از تولید ناخالص داخلی جهانی (44 تریلیون دلار) را تهدید می کند. تعداد و طول مدت خشکسالی ها از سال 2000 تا 29 درصد افزایش یافته است - بدون اقدام فوری، خشکسالی ممکن است تا سال 2050 بر سه چهارم جمعیت جهان تأثیر بگذارد. سال 2024 سی امین سالگرد کنوانسیون سازمان ملل برای مبارزه با بیابان زایی است. شانزدهمین اجلاس کنفرانس اعضای (COP 16) کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با بیابان زایی (UNCCD) از 2 تا 13 دسامبر 2024 در ریاض پایتخت عربستان سعودی برگزار می شود.
اکوسیستم ها از تمام حیات روی زمین پشتیبانی می کنند. هرچه اکوسیستم‌های ما سالم‌تر باشند، سیاره و مردم آن سالم‌تر هستند. هدف دهه سازمان ملل در احیای اکوسیستم جلوگیری، توقف و معکوس کردن تخریب اکوسیستم ها در هر قاره و هر اقیانوس است. می تواند به پایان دادن به فقر، مبارزه با تغییرات آب و هوایی و جلوگیری از انقراض دسته جمعی کمک کند. تنها زمانی موفق خواهد شد که همه نقشی را ایفا کنند.
بر طبق گزارش ارزیابی که در سال 2023 توسط میزگرد بین الدول سازمان ملل متحد در زمینه تغییرات اقلیم (IPCC ) تهیه شده، رواناب سالانه رودخانه و آب قابل دسترس، در عرضهای جغرافیایی بالا و همینطور در بعضی مناطق مرطوب حاره ای به میزان 20 تا 40 درصد افزایش و در بعضی مناطق خشک عرضهای متوسط و نواحی خشک حاره ای (از جمله ایران)  به میزان 10 تا 30 درصد کاهش می یابد که در حال حاضر بعضی از آنها مناطق تحت تنش آبی هستند.  پیش بینی می شود که در طول قرن 21 ، منابع آب یخچال های طبیعی و برفها کاهش یافته و آب قابل دسترس در مناطقی که منشاء آن رواناب حاصل از ذوب برف رشته کوه های اصلی است، تقلیل یابد. 
سوء مدیریت منابع آب، مخصوصاً اضافه برداشت آب زیرزمینی و روشهای آبیاری نامناسب و پر مصرف، مشکلات تامین و عرضه آب را در بسیاری از مناطق تشدید می کند. این موضوعات باعث گسترش بیابانزایی در ایران و بسیاری از کشورهای شرق آسیا شده و شدت خواهد یافت.