|
شرح فعالیت‌های گروه معماری منظر دانشگاه شهید
بهشتی؛
شکل‌گیری دورۀ کارشناسی‌ارشد مهندسی معماری منظر
و دستاوردهای آن
همزمان با رشد شهرنشینی و افزایش تراکم جمعیتی
سکونتگاه‌‌های انسانی، تعامل فضای باز و بسته، امتزاج عرصه‌های خصوصی و عمومی، و
در نهایت همنشینی طبیعت با محیط‌های دست‌ساخت بشر، بیش از پیش سئوالات و سرفصل
پژوهش‌های متخصصان را به خود اختصاص داده است. ملاحظات و نکات تخصصی که در این
عرصه مطرح شده‌اند به حدی از پیچیدگی و گستردگی رسیده‌اند که بر خلاف سنت تاریخی
بسیاری از تمدن‌ها، از جمله ایران، برنامه‌ریزی، طراحی و مدیریت فضای باز درون شهر
و حومه به شاخه‌های تخصصی و جدا از معماری و شهرسازی تبدیل شده است. همچنین به
دلیل وجود مسایل عدیده زیست‌محیطی، موضوعات مرتبط با آمایش سرزمین، سیمای محیط و
اکولوژی منظر بیش از گذشته در روند توسعه شهرها و روستاها مدنظر قرار گرفته است.
هم‌راستا با تحولات بوجود آمده و نظر به تعامل
دیرینۀ ایرانیان با محیط‌زیست این سرزمین، برنامۀ دورۀ کارشناسی‌ارشد معماری منظر
در سال 1375 در دانشگاه شهید بهشتی تنظیم و تصویب شد. در ادامه نیز تأسیس گروه و
رشته معماری منظر برای اولین بار در ایران در تاریخ 1376/10/7 به تأیید سیصد و
پنجاه و دومین جلسۀ شورای عالی برنامه‌ریزی و شورای گسترش دانشگاه‌های کشور رسید.
بر این اساس نمودار سازمانی گروه معماری منظر در سال 1379 تصویب گردید و آقایان
مهندس مهدی شیبانی، مهندس محسن خراسانی‌زاده و دکتر سید حسن تقوائی به عنوان اعضای
اصلی گروه مشغول به کار شدند. بعلاوه اولین مجموعه دانشجویان این رشته نیز در همان
سال تحصیلی و از طریق آزمون کتبی و مصاحبه در دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه
شهید بهشتی پذیرفته شدند. در این مدت و تاکنون کلیات برنامه آموزشی در سه نوبت
موردبازنگری قرار گرفته است، همچنین بر اساس برنامه‌های جاری وزارت علوم، تحقیقات
و فناوری و از سال تحصیلی 1396 برنامه مصوب شورای آموزشی دانشگاه (مورخ 1396/6/7)
به اجرا در آمده است.
از بدو تاسیس گروه معماری منظر تاکنون نیز به
صورت مستمر و طی 17 دوره بطور متوسط 16 دانشجو در هرسال تحصیلی در مقطع کارشناسی‌ارشد
معماری منظر مشغول تحصیل شده‌اند. همچنین از سال 1382 اولین فارغ‌التحصیلان رشته
معماری منظر در دانشگاه شهید بهشتی و ایران به محیط حرفه‌ایِ این تخصص پیوسته‌اند.
در این میان بسیاری از موفقیت‌ها، افتخارات ملی و بین‌المللی از جمله جایزه اول
بخش طراحی مسابقه دانشجویی انجمن معماران منظر امریکا (ASLA) و
نیز جوايزي از انجمن جهاني معماران منظر (IFLA)، سازمان نظام مهندسی و مسابقات ملی و بین‌المللی
کسب شده است. به علاوه تعداد زیادی از پروژه‌های در مقیاس ملی کشور در زمینه معماری
منظر نیز توسط اساتید و برخی از فارغ‌التحصیلان این گروه به اجرا در آمده است.
اهداف کلی رشته و شرح دروس:
در برنامه مصوب این رشته، مشخصات کلی و سرفصل دروس
به نحوی تنظیم شده است که بنا بر آن: «زمینه تخصصی معماری منظر و محیط با تکیه بر ابعاد
طراحی در قالب محیط‌های وابسته و پیوسته به جوامع زیستی انسان در درون شهر، فضای معماری
و حومه شهرها با دو گرایش برنامه‌ریزی و طراحی بنا شود». در همین راستا، مجموعه دروس
این دوره به طریقی تدوین شده است که پشتوانه علمی قابل‌اطمینانی برای برنامه‌ریزی،
طراحی و مدیریت منظر به وجود آورد. بر این اساس در تنظیم دروس نظری، از یک‌سو حوزه‌های
پشتیبان و وابسته به معماری منظر، مانند گیاه‌شناسی، زمین‌شناسی، بوم‌شناسی، علوم رایانه‌ای
و ... به تحقیقات و تصمیمات تخصصی رشته پیوند داده شده‌اند و از سوی دیگر، به مباحث
روزآمد در حوزه فعالیت‌های این رشته توجه کافی مبذول شده است؛ از جمله: پایداری منظر،
طراحی منظر بومگرا، منظر فرهنگی و منظر شهری تاریخی. همچنین در تضمین محتوای علمی
این موضوعات نیز از متخصصان دانشگاهی این حوزه‌ها بهره گرفته شده است. علاوه بر این،
مهارت و دانش اجرایی دانشجویان نیز که در آینده متخصصان حرفه‌ای خواهند شد، در دروس
عملی و نظری موردتوجه بوده است. به این طریق در تنظیم دروس عملی نیز مهارت برنامه‌ریزی
در مقطع تحقیق و تحلیل سایت، توان مدیریت اطلاعات و بهره‌گیری از آنها در مراحل طراحی
و دقت به ظرائف و محدودیت‌های اجرایی در طراحی و ترسیم جزئیات طرح مدنظر بوده است.
بهعلاوه افزون بر توانایی‌های علمی و عملی موردنیاز
در محیط حرفه‌ای پس از فارغ‌التحصیلی، افزایش دقت مشاهده و تحلیل، در کنار تقویت ذهن
پژوهشگر دانشجویان نیز به شکلی بنیادین موردتوجه بوده است. توجه به این مقوله در برنامه
آموزشی تخصص‌هایی که در سطح جهانی عرصۀ علمی نوپا و رو به گسترشی دارند حائزاهمیت است.
وجود این قابلیت در بین فارغ‌التحصیلان این رشته باعث شده است تا ایشان علاوه بر بهره‌گیری
مستمر با دستاوردهای علمی در فعالیت حرفه‌ای، از شایستگی لازم برای ادامه فعالیت علمی
در مقطع دکترا نیز برخوردار باشند. با در نظر داشتن همین ملاحظات، در جهت تقویت بنیۀ
علمی فردی در کنار شکل‌گیری مبانی مدون نظری و مستندسازی حیات فکری گروه معماری منظر
دانشگاه شهید بهشتی، موضوع پایان‌نامه‌ها به نحوی انتخاب شده است که علاوه بر پوشش
کامل متون تخصصی موجود در این زمینه، افق‌های در حال گسترش این تخصص را نیز در گسترۀ
خود منظور کرده باشد.
اعضای هیئت علمی و متخصصان مدعو گروه معماری
منظر:
دکتر سید حسن تقوائی (مدیر گروه)، دکتر فرزین فردانش،
دکتر نیلوفر رضوی
دكتر مرتضي اديب، دکتر سعید نوروزیان ملکی، دکتر
امیر سمیاری
اساتيد بازنشسته مدعو: مهندس مهدی شیبانی، مهندس
محسن خراسانی‌زاده
اساتيد مدعو: دکتر لادن اعتضادی، دکتر ولی ا...
مظفریان، دکتر کورس خوشبخت، دكتر نغمه مبرقعی، دکتر حسین مصطفوی
مهندس سیاوش امیدیان‌فر، دکتر امید نوری، دکتر
رومینا سیاح‌نیا
مشخصات کلی دوره کارشناسی‌ارشد
رشته مهندسی معماری منظر مصوب 07 / 06 / 1396
1- تعریف و هدف:
هدف آموزش و تربيت افرادی است که حفاظت از محیط
و منابع طبیعی و توجه به ارزش‌های زیست‌بوم را در اخلاق حرفه‌ای سرحوله کار خود
قرار دهند و نيز بتوانند در طراحی محیطي مبتنی بر نیاز‌های انسانی، با آگاهی از
قابلیت‌ها و محدوديت‌هاي طبیعی ایران فعاليت سازنده داشته باشند.
2- طول دوره و شکل نظام:
این دوره به صورت یک نیمسال دروس جبرانی و 4 نیمسال
دروس اصلی و تخصصی و یک پایان‌نامه و حداکثر 6 نیمسال طول خواهد کشید.
برنامه شامل 32 واحد به غیر از دروس جبرانی به
صورت زیر میباشد:
دروس جبرانی 10 واحد
دروس الزامی (اصلی-تخصصی) 20 واحد
دروس اختیاری 6 واحد
پایان‌نامه 6 واحد
3- ضرورت و اهمیت:
با توجه به گسترش شهرهای ایران و لزوم طراحی در
فضاهای باز شهر و حومه، آن مانند پارک‌سازی و باغ‌سازی و محوطه‌های مجتمع‌های بزرگ
و کوچک و نظیر آن لازم است طراحانی متخصص تربیت شوند تا با آگاهی از قابلیت‌های
منابع طبیعی ایران و اهمیت حفظ محیط‌زیست با استفاده از علوم وابسته به آن با
ساماندهی به این امر همت گمارند. فارغ‌التحصیلان این دوره می‌توانند در مراکز
آموزشی مانند دانشگاه‌ها و موسسات عالی برای تدریس مشارکت در دفاتر خصوصی مشاورها،
مراکز دولتی مانند شهرداری، محیط‌زیست، در شهرستان‌ها بعنوان طراح یا مشاور طرح و
مانند آن به کار مشغول شوند.
|